Witamina D jest związkiem, o którym bardzo dużo mówi się obecnie w kontekście ogólnego stanu zdrowia człowieka. Bardzo popularna jest suplementacja, dzięki której można wyregulować ewentualne niedobory i korzystać w pełni z właściwości prozdrowotnych tej witaminy. Niedobory różnego stopnia stanowią ważny aspekt zdrowia populacji ogólnej, w Polsce mogą dotykać nawet 80% ludzi.
Witamina D i jej właściwości
Witamina D wykazuje działanie plejotropowe, czyli wielokierunkowe. Między innymi jest prohormonem i wpływa na aktywność układu hormonalnego, jest czynnikiem przeciwzapalnym i reguluje pracę układu odpornościowego, a także wykazuje działanie metaboliczne kontrolując absorpcję wapnia i fosforanów w układzie kostno-szkieletowym.
Synteza i podaż witaminy D
Witamina ta jest syntetyzowana przez organizm w warunkach odpowiedniej ekspozycji na promienie słoneczne, a w diecie dostarczana jest m.in. w
- świeżym węgorzu (1,200 IU D3/100 g),
- śledziach w oleju (808 IU D3/100 g),
- gotowanym łososiu (540 IU D3/100 g),
- grzybach Shiitake (100 IU D2/100 g),
- żółtku jaja kurzego (54 IU D3/sztuka).
Jako, że w miesiącach jesienno-zimowych ograniczone jest zarówno przebywanie na dworze w lekkim odzieniu, jak i sama intensywność promieniowania słonecznego, wytwarzanie przezskórne może być niewystarczające aby zaspokoić zapotrzebowanie organizmu.
Indywidualne zapotrzebowanie organizmu zależy również od m.in. zamieszkiwanej szerokości geograficznej, stopnia zanieczyszczenia powietrza i zachmurzenia, pigmentacji skóry, masy ciała, wieku, czy stosowania kosmetyków z filtrami UV. Szacuje się, że norma wystarczającego spożycia witaminy D3 dla młodzieży i osób dorosłych w populacji polskiej wynosi około 600 IU.
Suplementacja witaminy D
Należy pamiętać, że podaż witaminy D musi być dostosowana do indywidualnego jej poziomu w organizmie i najlepiej dostosować ją do wyników badań krwi. Optymalnym poziomem witaminy D pod postacią 25(OH)D w krwi jest zakres 30 – 50 ng/ml, przy tym poziomie należy dbać o jego utrzymanie, niezależnie czy został osiągnięty za pomocą suplementacji, czy diety i ekspozycji na słońce.
Dawkowanie
1. Jeżeli jednak podaż witaminy D w pokarmie i przebywanie na słońcu nie są wystarczające do utrzymania takiego poziomu, zaleca się całoroczną suplementację w zakresie 800 – 2000 IU. Taka suplementacja powinna obejmować większą części populacji.
2. W przypadku poziomu 20 – 30 ng/ml 25(OH)D we krwi poleca się zwiększanie dawek o 50% co 6 miesięcy, jeżeli dotychczasowa podaż nie przynosi efektów. Jeżeli poziom kształtuje się na poziomie 10 – 20 ng/ml, należy rozpocząć suplementację od dawek 2000 IU dziennie, zbadać poziom po 3 miesiącach oraz w razie konieczności zwiększyć dawkowanie o 100% do 4000 IU.
3. Kiedy natomiast poziom spada poniżej 10 ng/ml dawkowanie suplementacji może wynosić nawet 6000 IU, jednak należy pamiętać, że jest to stan głębokiego deficytu i do tak wysokich dawek należy dochodzić stopniowo kontrolując takie parametry jak wskaźniki gospodarki wapniowo-fosforanowej, aktywność fosfatazy alkalicznej (ALP), poziom parathormonu (PTH) we krwi, czy kreatyniny w moczu.
Źródło:
Rusińska A, Płudowski P, Walczak M, Borszewska-Kornacka MK, Bossowski A, Chlebna-Sokół D, Czech-Kowalska J, Dobrzańska A, Franek E, Helwich E, Jackowska T, Kalina MA, Konstantynowicz J, Książyk J, Lewiński A, Łukaszkiewicz J, Marcinowska-Suchowierska E, Mazur A, Michałus I, Peregud-Pogorzelski J, Romanowska H, Ruchała M, Socha P, Szalecki M, Wielgoś M, Zwolińska D, Zygmunt A. Vitamin D Supplementation Guidelines for General Population and Groups at Risk of Vitamin D Deficiency in Poland-Recommendations of the Polish Society of Pediatric Endocrinology and Diabetes and the Expert Panel With Participation of National Specialist Consultants and Representatives of Scientific Societies-2018 Update. Front Endocrinol (Lausanne). 2018 May 31;9:246. doi: 10.3389/fendo.2018.00246. PMID: 29904370; PMCID: PMC5990871.
